روابط آژانس با ایران باید متعارف و عادی باشد
رهبر انقلاب: «مذاکره کنندگان کشورمان هیچ حرف زوری را نباید از طرف مقابل قبول کنند و روابط آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران نیز باید بصورت متعارف و غیرفوق العاده باشد.» (20 فروردین93)
بر اساس توافقنامه لوزان، تیم مذاکره کننده پذیرفته است که در نهایت مذاکرات «یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر خواهد شد که در آن برجام (برنامه جامع مشترک اقدام) تائید شده، کلیه قطعنامه های قبلی مرتبط با موضوع هسته ای لغو خواهد گردید و برخی تدابیر محدودیت ساز مشخص، را برای یک دوره زمانی مورد توافق، لحاظ خواهد کرد.»
اینکه تدابیر محدودیت ساز بیانیه سازمان ملل چه خواهد بود، مشخص نیست؛ اینکه آیا برخی از احکام قبلی شورای امنیت، مجددا در قطعنامه جدید تکرار خواهد شد یا نه مشخص نیست. اینکه سازمان ملل در قطعنامه خود تکالیف خاصی را برای آژانس نسبت به پرونده جمهوری اسلامی تعیین کند، مشخص نیست.
و بر اساس متن تفسیری منتشر شده توسط وزارت خارجه آمریکا ایران پذیرفته است که : «آژانس بینالمللی به تأسیسات هستهای ایران، از جمله به تأسیسات غنیسازی این کشور در نطنز و تأسیسات غنیسازی پیشین آن در «فوردو» دسترسی منظم خواهد داشت و در این راستا از پیشرفتهترین و مدرنترین فناوریهای نظارتی استفاده خواهد کرد.
بازرسها به زنجیره تأمین که پشتیبان برنامه هستهای ایران است، دسترسی خواهند داشت. سازوکارهای بازرسی و شفافیت جدید با نظارت دقیق بر اجزا و مواد هستهای ایران از انحراف این برنامه به سمت برنامهای مخفیانه جلوگیری خواهد کرد.
بازرسها به معادن اورانیوم دسترسی خواهند داشت و در کارخانههای اورانیوم که ایران به مدت 25 سال اقدام به تولید کیک زرد کرده پایش مستمر انجام خواهد داد.
بازرسها از روتورهای سانتریفیوژ ایران نظارت مستمر به عمل خواهند آورد و تأسیسات تولید و ذخیره اورانیوم ایران را برای 20 سال در معرض نظارت قرار خواهند داد. پایگاه ساخت سانتریفیوژ ایران متوقف شده و تحت نظارت مستمر قرار خواهد گرفت.
تمامی سانتریفیوژها و زیرساختهای برداشته شده از فوردو و نطنز تحت نظارت مستمر آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار خواهند گرفت.
یک کانال تدارکاتی انحصاری به منظور نظارت و تأیید تک تک موارد مربوط به تأمین، فروش و انتقال مواد و فناوریهای هستهای و مواد دارای استفادههای دوگانه به ایران ایجاد خواهد شد.
ایران با اجرای پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی اتمی موافقت کرده که به آژانس امکان اطلاعات و دسترسی بیشتر به برنامه هستهای ایران، هم در تأسیسات اعلام شده و هم در تأسیسات اعلامنشده فراهم میآورد.
ایران ملزم خواهد بود به آژانس دسترسیهای لازم برای تحقیق درباره تأسیسات مشکوک این کشور یا تحقیق درباره ادعاهای وجود تأسیسات غنیسازی پنهان، تأسیسات تبدیل (اورانیوم)، تأسیسات تولید سانتریفیوژ یا تأسیسات تولید کیک زرد در هر نقطه از آن کشور فراهم کند.»
مذاکره با آمریکا صرفا در قضیه هستهای است و لا غیر
رهبر انقلاب: «این مذاکراتی که امروز در جریان است که با دولت های اروپایی و با آمریکا مذاکره می کنند، مذاکره با آمریکا صرفاً در قضیّه هستهای است و لاغیر، این را همه بدانند. ما درباره مسائل منطقهای با آمریکا مذاکرهای نمی کنیم؛ هدف های آمریکا در مسائل منطقهای، درست نقطه مقابل هدف های ما است... ما نه در مسائل منطقهای، نه در مسائل داخلی و نه در مسئله تسلیحات، با آمریکا مطلقا صحبت و مذاکرهای نداریم؛ مذاکره، صرفاً در قضیّه هستهای است.» (20 فروردین 94)
این یکی از خطوط قرمز مرتبط با موضوع هسته ای است که یکبار در مکالمه تلفنی روحانی با اوباما شکسته شد. پس از آن نیز رئیس جمهور محترم در سخنرانی خود در جمع سفرا و کارداران به طرح موضوع تعامل با همه دنیا به صورت مطلق پرداختند که رهبر معظم انقلاب دو روز بعد در دیدار با در جمع سفیران و کارداران با اشاره به سخنان آقای روحانی فرمودند: «در این میان دو استثنا وجود دارد رژیم صهیونیستی و آمریکا. رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشوربه جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بیمنفعت برود!؟
این کار (مذاکره با آمریکایی ها) ما را در افکار عمومی ملتها و دولتها به تذبذب متهم میکند و غربیها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دو گانگی جلوه میدهند. علاوه بر آن نشست و برخاست با آمریکا زمینه را برای طرح توقعات جدید از سوی فراهم می کند.»
با این همه آقای روحانی مجددا در گفتگوی بعد از ظهر جمعه بر مذاکره با کشورهایی که روابط سردی با آنها داریم یا دچار تنش هستیم – بدون استثنای آمریکا - تأکید کرد و گفت: «اینطور نیست که ما فقط در موضوع هسته ای حاضریم مذاکره کنیم. ما با کشورهایی که رابطه سرد یا تنش داریم، رابطه بهتر و پایان تنش را می خواهیم.»
آقای روحانی لطفا بفرمایید با چه مجوزی مجددا اینگونه مطلق از لزوم مذاکره درباره تمام موضوعات سخن می گویید؟
این ایام شباهت زیادی با سوم آذر 92 و لحظات بعد از توافقنامه ژنو دارد با این تفاوت که افکار عمومی که از دروغ "پیروزی بزرگ توافقنامه ژنو" همچون مارگزیده ها شده است، این بار از ریسمان سفید و سیاه "توافقنامه لوزان" می ترسد و با خود می گوید عاقل که از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود.
توده عمومی مردم و اکثریت جامعه، بر خلاف دولتی ها که خودشان به خودشان تبریک می گویند، فقط نظاره گرند و باز به دلیل تجربه دروغی که در مورد فوائد توافقنامه ژنو شنیدند، منتظر سوراخ هایی هستند که یکی یکی از میان ادعاهای عجیب و غریب برخی از مسئولان دولتی بیرون خواهد زد و باد این توافقنامه را هم مانند توافقنامه ژنو خواهد خواباند.
ما به تیم مذاکره کننده کشورمان اطمینان داریم و هرگز آنها را به خیانت متهم نمی کنیم اما وقتی رهبرحکیممان در آستانه این توافق "اعلام نگرانی" می کند که طرف مقابل از خوشبینی تیم مذاکره کننده ما سوءاستفاده کند و به آنها از پشت خنجر بزند، نمی توانیم "نگرانی و دلواپسی" خودمان را با بررسی آنچه در لوزان سوئیس پذیرفته شده، پنهان کنیم.
وقتی رهبرمان به صراحت از وجود دو نگاه در مدیریت کلان کشور سخن می گوید - یک نگاه می خواهد پیشرفت اقتصاد جامعه را از ظرفیت های درون کشور تأمین کند و نگاه دیگر می خواهد پیشرفت اقتصادی را با کمک بیرون از مرزها به دست آورد، نگاهی که به دنبال تغییر سیاست خارجی جمهوری اسلامی و کنار آمدن با مستکبران و پذیرش تحمیل قدرت های مستکبر است - نمی توانیم دلواپس نباشیم.
هیچ کس در ایران مخالف حل دیپلماتیک مسئله هسته ای نیست
مدتی است که دولت محترم و رسانه های آن به جای پاسخ دادن به اشکالات مستند و مستدل منتقدان نسبت به روند مذاکرات، آنها را به مخالفت با حل دیپلماتیک مسئله هسته ای متهم می کنند در حالی که انتقادات به هیچ وجه متوجه "اصل مذاکره" نیست بلکه تمامی انتقادات به "شیوه مذاکره" تیم هسته ای در دولت یازدهم است. انتقاد اصلی این است که چرا در مذاکرات این دولت دائما سیلی نقد می خوریم و وعده حلوای نسیه می گیریم.
پیش از این رهبر معظم انقلاب بر این واقعیت اینگونه تصریح کرده اند: «یکی از حرف های غیر صادقانه رئیس جمهور آمریکا این بود که در ایران کسانی هستند که با حلّ دیپلماتیک مسئله هستهای موافقت ندارند. این دروغ است؛ در ایران هیچ کس نیست که نخواهد مسئله هستهای حل بشود و با مذاکرات حل بشود. آنچه ملّت ایران نمی خواهند عبارت است از قبول تحمیلها و زورگوییهای آمریکا؛ این را نمی خواهد. آنچه ملّت ایران در مقابل آن مقاومت می کند قبول زورگوییهای طرف مقابل است. طرف مقابل می گوید بیایید مذاکره کنیم و شما حرف های ما را موبه مو قبول کنید؛ این را می گوید. ملّت ایران در مقابل این ایستاده است و یقیناً نه مسئولین ما، نه هیئت مذاکره کننده و پشت سرِ آنها ملّت ایران، مطلقاً این را قبول نخواهد کرد.» (1 فروردین 94 در حرم رضوی)
حمایت از تصمیم مسئولین اجرائی کشور با رعایت خطوط قرمز
دراینکه امام خامنه ای خطوط قرمزی برای مذاکرات هسته ای تعیین کرده اند، شکی نیست آنجا که ایشان خود به صراحت دو هفته قبل از توافقنامه ژنو در دیدار با پنجاه هزار بسیجی فرمودند: «اصرار دارم بر تثبیت حقوق ملّت ایران، از جمله مسئله حقوق هستهای؛ اصرار داریم بر اینکه از حقوق ملّت ایران یک قدم عقبنشینی نباید بشود. ما البتّه در جزئیّات این مذاکرات مداخله نمی کنیم؛ یک خطوط قرمزی وجود دارد، یک حدودی وجود دارد، این حدود باید رعایت بشود؛ این را گفتیم به مسئولین و موظّفند که این حدود را رعایت کنند؛ از هارت وهورت دشمنان و مخالفان هم واهمهای نداشته باشند و ترسی به خودشان راه ندهند.» (29 آبان 92)
رهبر انقلاب در طول یک سال و نیم گذشته در چهار جلسه مهم - دیدار با دانشمندان هسته ای (20 فروردین 93)، دیدار با مسئولان عالی نظام (16 تیر 93)، دیدار با نیروهای هوانیروز به مناسبت دهه فجر (19 بهمن 93) در حالی که تیم مذاکره کننده خود را مهیای سفر می کرد و همچنین در جوار حرم رضوی (1 فروردین 94) در حالی که تیم مذاکره کننده پشت میز مذاکرات بودند- به تبیین خطوط قرمز مذاکرات هسته ای پرداختند. البته بدیهی است که ایشان در جلسات خصوصی خود نیز به مواردی اشاره کرده باشند که مبنای قضاوت ما در این یادداشت نیست.
با مرور بیانات رهبر معظم انقلاب و تطبیق آنچه در توافقنامه لوزان توسط تیم مذاکره کننده پذیرفته شده، مواردی از نقض خطوط قرمز تبیین شده توسط رهبری معظم انقلاب مشخص می شود که دولت محترم باید نسبت به آن توضیح دهد. مصیبت وقتی بیشتر می شود که می بینیم در مواردی حتی نسبت به توافقنامه ژنو نیز عقب نشینی شده است.
خطوط قرمز تبیین شده در یک سال گذشته
رفع تحریمها جزو موضوعات مذاکرات است؛ نه نتیجه مذاکرات
رهبر انقلاب: «البتّه باید به معنای واقعی کلمه تحریم از دست دشمن خارج بشود، تحریم برداشته بشود؛ توافقِ به این صورت بشود.» (19 اسفند 93)
رهبر انقلاب: «آمریکاییها تکرار می کنند که "ما قرارداد با ایران می بندیم، بعد نگاه می کنیم ببینیم اگر به قرارداد عمل کردند تحریم ها را برمی داریم" این حرف حرف غلط و غیر قابل قبولی است؛ این را ما قبول نداریم. رفع تحریم ها جزو موضوعات مذاکره است، نه نتیجه مذاکرات ... رفع تحریم ها باید بدون هیچ فاصلهای در هنگام رسیدن به توافق انجام بگیرد، یعنی رفع تحریم جزء توافق است نه چیزی مترتّب بر توافق.» (1 فروردین 94)
این در حالی است که بر اساس متن توافقنامه لوزان تصریح شده است: «اتحادیه اروپایی، اعمال تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای خود را خاتمه خواهد داد و ایالات متحده نیز اجرای تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته ای را، همزمان با اجرای تعهدات عمده هسته ای ایران به نحوی که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی راستی آزمایی شود، موقتا متوقف خواهد کرد.»
بر اساس این متن اولا تحریم های مرتبط با هسته ای تعلیق می شوند و نه لغو، ثانیا فقط تحریم های ثانویه (تحریم های آمریکا نسبت به شرکت هایی که سهامدار آمریکایی نداشته باشد) تعلیق می شود و نه تحریم های اولیه (تحریم های آمریکا علیه افراد آمریکایی، شرکت های آمریکایی و شرکت های خارجی غیر آمریکایی که سهامدارش آمریکایی است) ثالثا این تعلیق موقتی است و هر لحظه امکان بازگشت دارد، رابعا تحریم ها در فاصله 10 تا 15 سال مشروط به گزارش مثبت آژانس و راستی آزمایی تعهدات ایران تعلیق می شود و پرواضح است که آژانس در طول 12 سال گذشته علی رغم همه اقدامات مثبت جمهوری اسلامی هرگز راضی نشده است!
علاوه بر این در متن توافقنامه ژنو اتحادیه اروپا ملزم به لغو کلیه تحریم های هسته ای بود در حالی که در لوزان فقط خود را در برابر تحریم های اقتصادی و مالی متعهد می داند و این یعنی سیلی نقد و حلوای نسیه! با این وصف آیا واقعا باید احساس پیروزی کرد؟
تصمیمات ایران در مذاکرات هستهای بازگشتناپذیر نیست
رهبر انقلاب: «آمریکاییها تکرار می کنند که ایران بایستی در تصمیمهایی که می گیرد و چیزهایی که قبول می کند، بازگشت ناپذیریای وجود داشته باشد؛ این را ما قبول نداریم. اگرچنانچه طرف مقابل می تواند به هر بهانهای باز هم تحریم ها را علیه ملّت ایران برقرار کند، هیچ وجهی ندارد که هیئت مذاکره کننده ما بپذیرد و کاری انجام بدهد که این کار برگشت ناپذیر است؛ بههیچوجه، این یک صنعت مردمی است، یک صنعت بومی است، متعلّق به مردم است، دانش آن و فنّاوری آن مال مردم است، باید پیش برود؛ این پیشرفت جزء ذات هر صنعت و فنّاوری است.» (1 فروردین 94)
بر اساس متن توافق شده در لوزان، ایران متعهد شده است: «فردو از یک سایت غنی سازی به یک مرکز هسته ای، فیزیک و فن آوری تبدیل خواهد گردید. در این مرکز همکاری بین المللی در حوزه های تحقیق و توسعه مورد توافق مورد تشویق قرار خواهد گرفت. مواد شکافت پذیر در فردو نخواهد بود. رآکتور تحقیقاتی پیشرفته آب سنگین در اراک با همکاری مشترک بین المللی بازطراحی و نوسازی خواهد شد به گونه ای که پلوتونیوم با قابلیت تسلیحاتی در آن تولید نگردد.»
بر این اساس، ایران حداقل برای مدت 15 سال باید ذخایر اورانیوم غنی شده خودش را که 10 هزار کیلوگرم است به 300 کیلوگرم کاهش دهد یعنی باید 9700 کیلوگرم باقی مانده را اکسیده کند یعنی این میزان اورانیوم دیگر قابل بازگشت به حالت قبل برای استخراج اروانیوم با غنای بالاتر نیست. به عبارتی بازگشت تحریم های تعلیق شده امری ممکن ولی بازگشت اورانیوم اکسید شده به شرایط قبل غیر ممکن است.
همچنین بر اساس برگه تفسیری (فکت شیت) آمریکایی ها از توافقنامه لوزان: «ایران موافقت کرده تا تأسیسات فردو را به نحوی تبدیل کند که تنها برای اهداف صلحآمیز به کار گرفته شود (به مرکز تحقیقات هستهای، فیزیک، فناوری). تقریبا دو سوم سانتریفیوژها و زیرساختهای فردو حذف خواهد شد. سانتریفیوژهای باقیمانده نیز اورانیوم غنی نخواهد کرد. ایران موافقت کرده رآکتور تحقیقاتی آب سنگین در اراک را براساس طراحی مورد توافق با 1+5، بازطراحی و بازسازی کند، به نحوی که دیگر پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید نکرده و فقط تحقیقات و تولید رادیو ایزوتوپ را امکانپذیر کند. بر این اساس هسته اصلی رآکتور که میتوانست مقادیر قابل توجه پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید کند، نابود شده یا از کشور خارج میشود.»
با مرور این متون آیا به نتیجه ای جز بی دقتی تیم مذاکره کننده و عبوراز این خط قرمز می توان رسید؟! آمریکایی ها برای بازگرداندن تحریم هایی که موقتا لغو شده اند، فقط به یک دستور نیاز دارند اما آنچه ما از دست می دهیم با یک دستور باز نمی گردد!
توافق نباید به ضرر منافع ملی، مانع پیشرفت و موجب تحقیر ملت ایران باشد
رهبر انقلاب: «بنده با توافقی که بتواند انجام بگیرد موافقم؛ البتّه توافق بد نه. آمریکاییها مکرّر تکرار می کنند و می گویند: "ما معتقدیم که توافق نکردن، بهتر از توافق بد کردن است"؛ بله، ما هم همین عقیده را داریم؛ ما هم معتقدیم که توافق نکردن، بهتر است از توافق بد، توافقی که به ضرر منافع ملّی است، توافقی که موجب تحقیر ملّت بزرگ و با عظمت ایران است.»
«مطمئنّم ملّت ایران هم با آن توافقی که در آن عزّت او محفوظ بماند، احترامش محفوظ بماند، منافعش حفظ بشود، مخالفتی ندارد، موافقت خواهد کرد؛ منتها باید این خصوصیات، بلاشک ملاحظه بشود؛ باید تکریم و حرمت ملّت ایران و مسئله اساسیِ مهمّی که عبارت است از پیشرفت ملّت ایران، محفوظ بشود و محفوظ بماند.» (19 اسفند 93)
تا قبل از توافقنامه ژنو و توافق اخیر لوزان، تلاش ها بر این بود تا اقتصاد کشور به مذاکرات هسته ای گره نخورد، جمهوری اسلامی با غربی ها مذاکره می کرد اما پیشرفت هسته ای خود را هم داشت. در طول این مدت به دلیل گره زدن اقتصاد کشور با مذاکرات هسته ای، تعهدات نقد بسیاری داده شده و عملا پیشرفت هسته ای تعطیل اما مذاکره همچنان ادامه دارد. علاوه بر این به دلیل سیاست های اتخاذ شده، تحریم ها و توهین ها از سوی آمریکایی ها بیشتر شده است.
رهبر معظم انقلاب پیش از این در دیدار با مسئولان وزارت خارجه به این موضوع اشاره کردند: «در یک سال اخیر به خاطر مسائل حساس هستهای و تجربهای که مطرح شد، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماسها، نشستها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایدهای عاید نشد بلکه لحن آمریکاییها تندتر و اهانتآمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبونهای عمومی بیان کردند.» (22 مرداد 93)
در روزهای اخیر بعد از توافقنامه لوزان که آقای روحانی آن را پیروزی می نامد، مجددا اوباما گفت: «یک سال قبل با توافقی توانستیم گامی برای متوقف کردن پیشرفت برنامه هستهای ایران برداریم. عدهای میگفتند که این توافق موقت شکست خواهد خورد، در عوض دقیقا همانطوری که هدفمان بود به نتیجه رسیدیم. ما امروز پس از ماهها دیپلماسی اصولی به چارچوب توافق دست یافتیم و این توافق خوبی است. ایران دیگر راکتور آب سنگین نخواهد داشت و اگر یک میلیمتر هم تخطی داشته باشد، تحریمها باز میگردد.»
سئوال این است که بعد از تجربه تلخ توافق ژنو و افزایش تحریم ها و توهین ها آیا نباید با رعایت خط قرمز تبیین شده توسط رهبری انقلاب از زیر سئوال رفتن عزت ملت ایران در توافق لوزان، جلوگیری می شد تا مقامات آمریکایی نتوانند اینطور بی پروا و با لحن توهین آمیز در باره حقوق ملت ایران صحبت نکنند؟ آیا با تعهدات داده شده، پیشرفت ملت ایران محفوظ مانده؟
توافق نباید دو مرحله ای باشد، جزئیات و کلیات در یک جلسه
رهبر اقلاب: «این حرفی هم که می گویند "در یک برههای درباره اصول کلّی توافق کنیم، بعد درباره جزئیات"، این را هم بنده نمیپسندم. با تجربهای که از رفتارهای طرف مقابل داریم، احساس می کنم که این وسیلهای خواهد شد برای بهانهگیریهای پیدرپی برسر جزئیات. اگر توافق می کنند، جزئیات و کلّیات و همه را در یک جلسه واحد تمام کنند، امضا کنند. اینکه کّلیات را جداگانه توافق کنند، و بعد بر اساس آن کلّیات - که یک چیزهای مبهمی است، تفسیرپذیر است، تحلیلپذیر است - بروند سراغ جزئیات، نه، این منطقی نیست.» (19 اسفند 93)
متأسفانه در توافقنامه لوزان سوئیس دقیقا بر خلاف این نهی صریح رهبر انقلاب عمل شده است و با پذیرش کلیاتی که تعهدات مشخصی را متوجه جمهوری اسلامی می کند به وعده های جزیی دلخوش شده که بعدا باید مشخص شود. این که مسئولان محترم دولتی نام آنچه در لوزان اتفاق افتاده را چه می گذارند، مهم نیست بلکه مهم متنی است که بر اساس آن، جمهوری اسلامی متعهد به انجام اموری شده است.
یکی از مهمترین اشکالات توافقنامه ژنو این بود که جمهوری اسلامی ایران 28 امتیاز نقد داده بود و تنها 8 امتیاز نسیه گرفته بود. در توافقنامه ژنو سطح امتیازهای داده شده و ستانده شده هم برابر نبود. علاوه بر این، طرف غربی با استفاده از همان کلیات پذیرفته شده در طول یک سال و نیم گذشته از اجرای برخی تعهداتش شانه خالی کرد و بیش از تعهدات داده شده از ما امتیاز گرفت.
حتی اگر تصریح مقام معظم رهبری در یک مرحله ای شدن توافقنامه هم نبود، تجربه رفتاری که بر اساس توافقنامه ژنو به دست آمد، اقتضا می کرد که در توافقنامه لوزان، تیم مذاکره کننده به توافق دو مرحله ای کلی و جزیی تن ندهد.
در متن توافق شده در لوزان تأکید شده است: «تصمیم امروز ما که مبانی مورد توافق برای متن نهایی برنامه جامع مشترک اقدام را پایه ریزی می کند بسیار مهم است» آیا این عبارت به معنای متعهد شدن جمهوری اسلامی ایران و توافق بر محتوای پذیرفته شده نیست؟
بر اساس توافق لوزان، تیم مذاکره کننده پذیرفته است که 13 هزار سانترفیوژ را برچیند، 9700 کیلو اورانیوم ذخیره شده را نابود کند، بیش از 67/3 درصد غنی سازی نداشته باشد، کاربری فوردو و نطنز را تغییر دهد، پروتکل الحاقی را بر خلاف مصوبه مجلس عمل کند و موشک های بالستیک ما را ذیل قطعنامه های شورای امنیت ببرد و در مقابل فقط از تخفیف برخی تحریم ها برخوردار شود!
تن دادن به اعطای این امتیازات خیره کننده برای غربی ها غیر قابل باور و پذیرش تعهدات کلی و قابل تفسیر در قبال آن عجیب است. دولت باید توضیح دهد که بر چه اساسی از این خط قرمز ها عبور کرده است؟ و آیا اساسا با توجه به تبیین این خطوط قرمز، تعهدات لوزان مشروعیت دارد؟
توافق باید واضح و غیر قابل تفسیر و تأویل باشد
رهبر انقلاب: «همه آنچه هم قرارداد بسته می شود بین مسئولین ما و بین طرف مقابل، باید روشن، واضح، غیر قابل تفسیر و تأویل باشد. اینجور نباشد که طرف مقابل - که با دبّه کردن و چک و چانه زدن، کار خود را پیش می برد - بتواند باز سر قضایای گوناگون، بهانهگیری کند، دبّه در بیاورد، کارها را مشکل کند.» (19 اسفند 93)
یکی دیگر از مهمترین اشکالات توافقنامه ژنو متن غیر حقوقی، مبهم و قابل تفسیر و تأویل آن بود. این مشکل به اندازه ای بود که هنوز یک ساعت از توافق صورت گرفته نگذشته بود، طرف آمریکایی با اشاره به متن توافقنامه، تفسیر خود را ارائه داد و در مقابل نیز آقای روحانی و ظریف با رد آن، تفسیر خودشان را ارائه می دادند. هر طرف دیگری را به فریب افکار عمومی داخلی اش متهم می کرد و ادعاهای آن را برای مصرف داخلی می دانستند. نمونه بارز آن موضوع تحریم ها در توافقنامه ژنو بود که آمریکایی ها تحریم های جدیدی را علیه ملت ایران اعمال کردند اما اسم آن را به روز رسانی تحریم ها گذاشتند!
علی رغم این تجربه تلخ و با وجود تأکید صریح رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه توافق لوزان باید روشن، واضح، غیر قابل تفسیر و تأویل باشد اما باز به دلیل ابهامات موجود در متن مورد توافق و کلی بودن آن ، هر طرف متن تفسیری خود را منتشر کرده و طرف مقابل را متهم به فریب کاری می کند.
براساس توافقنامه لوزان، ایران تعهداتی را پذیرفته اما اینکه سطح و ظرفیت و میزان ذخایر ایران برای چه دوره و به چه اندازه ای محدود می شود، مشخص نیست؟ تحقیق و توسعه غنی سازی برروی چه میزان سانترفیوژ و بر اساس چه جدول زمانی خواهد بود؟ چه سطح همکاری در حوزه تحقیق و توسعه مورد توافق خواهد بود؟ آژانس از چه فن آوری مدرنی و درچه سطحی نظارتی استفاده می کند؟ آیا این نظارت آنلاین است یا آفلاین؟ اگر آنلاین است که سازمان های جاسوسی به راحتی می توانند دانشمندان هسته ای ما را از روی چهره شناسایی و در آینده مورد هدف قرار دهند! تحریم ها از چه زمانی متوقف می شود، در سال اول دوره 10 ساله یا درسال آخر؟ ملاک و شاخص راستی آزمایی آژانس چگونه خواهد بود؟ تدابیر محدودیت ساز قطعنامه جدید سازمان ملل شامل چه مواردی خواهد بود، این محدودیت برای چه دوره زمانی خواهد بود؟ و ...
190 هزار سو نیاز داریم که باید تأمین بشود
رهبر انقلاب: «طرف مقابل به مرگ گرفته که به تب راضی بشوید. هدف آنها این است که جمهوری اسلامی را در باب ظرفیّت غنیسازی مثلاً - که یکی از مسائل است - به ده هزار سو راضی کنند، منتها از پانصد سو و هزار سو شروع کردهاند، که حدود ده هزار سو مثلاً محصول حدود ده هزار سانتریفیوژ - همین قدیمیهایی که از قبل داشتیم و داریم - است. هدف آنها این است. مسئولین ما می گویند ما به 190000 سو احتیاج داریم. ممکن است این نیاز مال امسال و دو سال دیگر و پنج سال دیگر نباشد، امّا این نیاز قطعی کشور است، خب، باید نیاز کشور تأمین بشود.» (16 تیر93)
سو (SWU) ?ک واحد اندازه گ?ری است که به طور خاص در صنا?ع تول?د انرژی هستهای مورد استفاده قرار میگ?رد. این واحد همانند دیگر واحدهای اندازه گ?ری است (وات، آمپر، کالری و...) که در صنایع مختلف کاربرد دارند، عبارتSWU در واقع مخفف عبارت Separative Work Unit میباشد.
اگر بخواهیم به صورت سادهتر و بر اساس میزان سانتریفیوژ به این موضوع بپردازیم، باید گفت که ماشینهای نسل 1 که امروزه در ایران بهIR 1 شهرت یافتهاند، ماشینهایی با ظرفیت 1 سو هستند که بنا بر اظهارات کارشناسان درباره نیاز ایران در مباحث مربوط به غنیسازی، در صورت استفاده از این ماشینها ایران نیازمند 190 هزار ماشین سانتریفیوژ نسل یک است و از این روی آنچه باید در مذاکرات توسط طرف ایرانی به جد مورد تأکید قرار می گرفت، لزوم گنجاندن چنین حقی در توافق نهایی بود.
با این حال با استفاده از ماشینهای نسلهای بالاتر، تعداد سانتریفیوژ میتواند کاهش یابد به نحوی که ماشینهای نسل 2 امروز ظرفیت 5 سو غنیسازی دارند که در این صورت برای 190 هزار سو غنیسازی نیاز به 38 هزار ماشین سانتریفیوژ است.
این در حالی است که بر اساس توافقنامه لوزان، تیم مذاکره کننده متعهد شده است که «برای دستکم 10 سال از ماشین مدلهای IR-2، IR-4، IR-5، IR-6 یا IR-8 برای تولید اورانیوم غنیشده استفاده نمیکند. ایران بر اساس یک زمانبندی و مولفههایی که با 1+5 مورد توافق قرار میگیرد، با سانتریفیوژهای پیشرفته خود، فقط فعالیتهای تحقیقات و توسعه خواهد داشت» و تنها از ماشین های RI1 که هر یک از آنها معادل 1 سو است، استفاده می کند و چون تنها 5060 سانترفیوژ می تواند در نطنز تا 67/3 درصد غنی سازی کند و از 1000 سانترفیوزی که در فردو قرار می گیرد فقط دو آبشار آن (228 ماشین سانترفیوژ) می چرخد البته بدون هیچگونه غنی سازی، بنابر این از 190 هزار سانترفیوژ که باید برای تأمین نیاز کشور بچرخد، مذاکره کنندگان در لوزان پذیرفته اند که فقط 6 هزار سانترفیوژ بچرخد! پاسخ دولت محترم به نقض این خط قرمز چیست؟
ظرفیت غنی سازی و مسئله تحقیق و توسعه باید رعایت شود
رهبر انقلاب: «البتّه ما به تیم مذاکرهکنندهمان اعتماد داریم. مطمئنّیم یقیناً آنها به دستاندازی به حقوق کشور و حقوق ملّت و کرامت ملّت راضی نخواهند شد و اجازه نخواهند داد که چنین کاری انجام بگیرد. مسئله ظرفیّت غنیسازی یک مسئله است که خیلی مهم است؛ مسئله تحقیق و توسعه که قطعاً باید رعایت بشود.» (16 تیر93)
بر اساس توافقنامه لوزان به هیچ وجه ظرفیت غنی سازی رعایت نشده است و از 190 هزار سانترفیوژ مورد نیاز کشور، تنها 6 هزار سانترفیوژ خواهد چرخید. بر اساس متن توافقنامه لوزان که در آن تصریح شده: «سطح و ظرفیت غنی سازی و میزان ذخایر ایران برای دوره های زمانی مشخص، محدود خواهد شد و نطنز تنها مرکز غنی سازی ایران خواهد بود. تحقیق و توسعه غنی سازی در ایران بر روی ماشین های سانتریفیوژ بر اساس یک جدول زمانی و سطح توافق شده، انجام خواهد شد.» موضوع تحقیق و توسعه مشروط به یک جدول زمانی و سطح نامشخص شده است.
اینکه فردو نداشته باشیم خنده آور است!
رهبر انقلاب: «... حفظ تشکیلاتی که دشمن قادر به تخریب آن نیست. روی «فردو» تکیه می کنند، چون غیر قابل دسترسی است برای آنها؛ می گویند جایی که ما نمی توانیم به آن ضربه بزنیم، نباید داشته باشید! این خندهآور نیست؟» (16 تیر93)
بر اساس متن توافقنامه لوزان، تیم مذاکره کننده پذیرفته: «فوردو از یک سایت غنی سازی به یک مرکز هسته ای، فیزیک و فن آوری تبدیل خواهد گردید. در این مرکز همکاری بین المللی در حوزه های تحقیق و توسعه مورد توافق مورد تشویق قرار خواهد گرفت.»
سوگمندانه باید گفت که آنچه رهبری معظم انقلاب آن را خنده آور دانسته بودند، با کلید دولت تدبیر و امید محقق شده است. بر اساس متن تفسیری وزارت خارجه ما از 1000 ماشین سانترفیوژ در فردو فقط دو آبشار (274 ماشین سانترفیوژ) می چرخد بدون هیچگونه غنی سازی!
تحقیق و توسعه و دستاوردهای هسته ای تعطیل بردار نیست
رهبر انقلاب: «این مذاکرات باید ادامه یابد اما همه بدانند که با وجود ادامه مذاکرات، فعالیت های جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هسته ای به هیچ وجه متوقف نخواهد شد و هیچ یک از دستاوردهای هسته ای نیز تعطیل بردار نیست. مذاکره کنندگان ایران باید بر ادامه تحقیقات و توسعه هسته ای پافشاری کنند، هیچ یک از دستاوردهای هسته ای کشور قابل تعطیل شدن نیست و کسی هم حق معامله برروی آنها را ندارد و کسی هم این کار را انجام نخواهد داد.» (20 فروردین93)
مطابق متن تفسیری وزارت خارجه ما «بر اساس راه حلهای به دست آمده تأسیسات هستهای فردو به مرکز تحقیقات هستهای و فیزیک پیشرفته تبدیل خواهد شد. بیش از 1000 ماشین سانتریفیوژ و تمامی زیرساخت آنها در فردو حفظ و نگهداری خواهند شد که از این میان دو آبشار سانتریفیوژ در چرخش خواهند بود. همچنین نیمی از تأسیسات فردو با همکاری برخی از کشورهای (1+5) به انجام تحقیقات پیشرفته هستهای و تولید ایزوتوپهای پایدار که مصارف مهمی در صنعت، کشاورزی و پزشکی دارد، اختصاص پیدا میکند.»
حرکت علمی هسته ای نباید متوقف یا کُند شود
رهبر انقلاب: «اگر حرکت علمی در فناوری هسته ای با قدرت و جدیت ادامه یابد، طیف متنوعی از فناوری ها، با شتاب، بوجود خواهد آمد، بنابراین مطلقاً در زمینه حرکت علمی هسته ای، امکان توقف و یا کُند شدن وجود ندارد.» (20 فروردین93)
این در حالی است که مطابق متن تفسیری وزارت خارجه ما تیم مذاکره کننده پذیرفته است: «دوره زمانی برنامه جامع مشترک اقدام در خصوص برنامه غنیسازی ایران 10ساله خواهد بود. در طول این مدت، تعداد بیش از 5000 ماشین سانتریفیوژ در نظنز به تولید مواد غنیشده در سطح 67/3 درصد ادامه خواهند داد. ماشینهای اضافه بر این تعداد و زیرساختهای مرتبط با آنها جهت جایگزینی با ماشینهایی که در طول این زمان آسیب میبینند جمعآوری و تحت نظارت آژانس نگهداری خواهد شد. همچنین ایران قادر خواهد بود ذخایر موجود مواد غنیشده خود را برای تولید مجتمع سوخت هستهای و یا صادرات آنها به بازارهای بین المللی در قبال خرید اورانیوم اختصاص دهد.
براساس راهحلهای به دست آمده ایران برنامه تحقیق و توسعه خود را روی ماشینهای پیشرفته ادامه خواهد داد و مراحل آغاز و تکمیل فرایند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای IR-4 ،IR-5 ،6IR- و IR-8 را در طول دوره زمانی 10ساله برنامه جامع مشترک اقدام ادامه خواهد داد.»
و مطابق متن تفسیری وزارت خارجه آمریکا تیم مذاکره کننده پذیرفته است که : «ایران موافقت کرده رآکتور تحقیقاتی آب سنگین در اراک را بر اساس طراحی مورد توافق با 1+5، بازطراحی و بازسازی کند، به نحوی که دیگر پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید نکرده و تحقیقات و تولید رادیو ایزوتوپ را امکانپذیر کند.
هسته اصلی رآکتور که میتوانست مقادیر قابل توجه پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید کند، نابود شده یا از کشور خارج میشود. ایران در طول عمر رآکتور، تمام سوخت مصرفشده رآکتور را به خارج از کشور منتقل میکند.
ایران به صورت نامحدود، متعهد شده است که دست به بازفرآوری یا تحقیق و توسعه بازفرآوری بر سوخت هستهای مصرفشده، انجام ندهد. ایران به مدت 15 سال، فراتر از نیازهای رآکتور اصلاحشده اراک، آب سنگین انباشت نکرده و تمامی آب سنگین باقی مانده را در بازارهای بینالمللی به فروش میرساند. ایران به مدت 15 سال، هیچ رآکتور آب سنگین دیگری نمیسازد.»
طبق اطلاع قبلی، قرار بود این مناظره ساعت 10 صبح برگزار شود اما با تاخیر مهمانان مناظره نیز با تاخیر شروع شد ولی گویا زیبا کلام خوشقولتر از رسایی بود چرا که 10 دقیقه زودتر از وی در مجموعه باشگاه خبرنگاران حاضر شد.
شاید انتظار نمیرفت استقبال خبرنگاران و دانشجویان دانشگاههای مختلف از این مناظره زیاد باشد، به همین دلیل فضای مناظره با تراکم شرکت کنندگان همراه بود.
رسایی و زیباکلام قبل از شروع مناظره در اتاق مهمان، گپ و گفت کوتاه و لی جذاب داشتند به طوری که رسایی، زیباکلام را خودی دانست و گفت: آقای زیباکلام خودی هستند، حتی برخی معتقدند آقای زیباکلام از بچههای بالا هستند(باخنده)، چرا که اسرائیل را به رسمت می شناسد، رضاشاه را دوست دارد، مخالف فناوری هستهای است ولی تریبونهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در اختیار وی قرار میگیرد!
زیباکلام هم در واکنش به این اظهارات رسایی گفت: بعضیها میگویند من نفوذی اینطرفیها در آنطرفیها هستم، ولی معلوم نیست طرف کدام طرف در کدام طرف!
رسایی هم با خنده خطاب به زیباکلام گفت: شما با اخویتان آقای سعید زیباکلام یک مناظره بگذارید، زیباکلام هم با گفتن انشاالله به رسایی پاسخ داد(خنده).
مناظره هستهای حمید رسایی و صادق زیباکلام ساعت 10 و 19 دقیقه آغاز شد، طبق گفته مجری برنامه قرار بود مدت زمان برنامه 90 دقیقه باشد اما گرمای مناظره مدت زمان برنامه را تا 100 دقیقه افزایش داد، اما گرمای مناظره؛ 20 دقیقه دیگر به برنامه اضافه کرد.
آغاز کنایهها
کنایه طرفین به هم با اولین سوال مجری آغاز شد، مجری از زیباکلام در مورد ارزیابی «توافق لوزان» پرسید بود، زیباکلام ابتدا پس از سلام به حاضرین گفت: من سال جدید را تبریک نمیگویم چون اعتقادی به این مسئله ندارم، تبریک من به شما انشاله بماند به عید فطر یا عید قربان، البته رسایی با ورد به حرف زیباکلام گفت: به خاطر بیانبه سوییس که میتوانید تبریک بگویید.
نهال لوزان
زیبا کلام «توافق لوزان» را یک نهال تازه کاشته شده دانست و گفت: من فکر میکنم چنانچه اشارهای از سوی مقام معظم رهبری ببینندبا بلدوزر سراغ کندن این نهال میروند ولو این که 72 میلیون هم بگویند که نمیخواهند این نهال کنده شود.
پرداخت بدهی
رسایی در ابتدای سخنان خود بدهی تبریک زیباکلام را پرداخت کرد و گفت: من هم از طرف خودم و هم از طرف آقای زیباکلام سال نو و نامگذاری این سال را تبریک عرض میکنم.
چرتکه توافق
رسایی که سخنان زیباکلام را با چرتکه حساب میکرد گفت: بنده شمردم که زیباکلام در 10 دقیقه 24 بار کلمه توافق را استفاده کرد، زیرا بنده خدا چیز دیگری نمیتواند بگوید، چون این یک توافق است.
تعریف جدید برد - برد
نماینده مردم تهران در این مذاکره تعریف جدیدی از برد – برد ارائه کرد و گفت: چگونه میگوییم که این یک برد - برد است، چون آنها «هستهای» ما را بردند؛ این یک «برد» و همچنین بازی را هم بردند که میشود «برد» دوم، پس شد برد - برد و نسبت توافق سوئیس با برد- برد این است که هستهای را بردند و بازی را هم بردند.
قرارداد ترکمنچای
رسایی «توافق لوزان» را با قرداد ترکمنچای مقایسه کرد و اظهار داشت: همانطور که ترکمانچای وقتی بسته شد، در زمان خودش با پیروزی بزرگ به مردم زمان خودش غالب شد، اما در آن زمان رسانهها به این شکل نبود و مقامات با حاکمیت همراه بودند، ولی اکنون این اتفاق نخواهد افتاد.
اشتباه فاحش
اینگونه بود که وی در ادامه، ابتدا ظریف را عضو تیم مذاکرهکننده در جریان قرداد الجزایر معرفی کرد اما بلافاصله اشتباه فاحش خود را اصلاح کرد و گفت: در بیانیه الجزایر ما با آمریکاییها نشستیم اما آنها به کدام وعده خود عمل کردهاند، در توافقنامه سعدآباد سال 82 تا84 آنها به کدامیک از وعدههای خود به روحانی که رئیس گروه مذاکره کننده در آن زمان بود عمل کردند که بعد از آن هم مقام معظم رهبری فرمودند؛ همان دولتی که پلمپ کرده، همان دولت هم باز کند.
کنایه به رییس جمهور
نماینده تهران کنایههایی هم به اظهارات «حقوقدان بودن» رییس جمهور در جریان تبلیغات انتخاباتیاش زد و در حالی که با دست راست به سینه خود می زد، گفت:اتحادیه اروپا در توافق نامه سوئیس گفته است که من فقط تحریمهای مالی و اقتصادی را خاتمه میدهم؛ کسی که حقوقدان است و سرهنگ نیست میفهمد خاتمه مفهومش یک چیز دیگر است بله، میتواند یک معنی دیگر هم داشته باشد همه حرف ما این است که چرا متنها اینقدر مبهم است.
تیربرق در تقویم
زیباکلام دعوا با آمریکا را به هیچ وجه بر سر توافق لوزان و ژنو ندانست و گفت: اگر شما تقویم را نگاه کنید تقریبا هر روز مناسبتی دارد از تیر چراغ برق گرفته تا انواع و اقسام مناسبتهای ملی و مذهبی، اما خیلی جالب است هیچ اشارهای به روز توافق بیانیه الجزایر در تقویم وجود ندارد میدانید چرا؟ درست است که بهزاد نبوی مذاکره میکرد اما چیزی در آن وجود ندارد که بخواهیم خیلی به آن افتخار کنیم.
بوسه زیباکلام بر دستان رسایی
وی در ادامه از دلواپسها تشکر کرد و گفت: دست رسایی و همفکرانش را میبوسم بخاطر اینکه خودشان نمیدانند وقتی به توافق ژنو حمله کردند چه کردند، خدا شاهد است که من عشق میکردم، زیرا آنها مو میدیدند، من پیچش مو میدیدم، زیرا آنها در آن شوری که در حمله میکردند، یادشان نبود که شاخهای را که میبرند خودشان روی آن نشستهاند.
سوال مهم نوه عراقچی
زیباکلام به ذکر خاطرهای از یک سمینار هستهای پرداخت و گفت: در ان جلسه به آقای عراقچی گفتم اگر 30 سال دیگر نوهات از شما سوال کند که آن هزینه وحشتناکی که شما و نسل شما برای هستهای خرج کردید آخرش هم هیچ چیزی از آن درنیامد، اگر برای آب و کشاورزی مملکت خرج کرده بودید، آیا مردم ایران خوشبختتر نبودند؟
چکمههای رضا شاه
رسایی در ادامه مذاکره زیباکلام را دلبسته چکمههای رضا شاه دانست و گفت: آقای زیباکلام شما برای چه به زندان رفته بودید؟
زیباکلام بلافاصله میان کلام رسایی آمد و گفت: برای دموکراسی به زندان رفتم، برای نبود حصر، برای نبود زندانی سیاسی، برای اینها به زندان رفتم، این اظهارات زیباکلام با تشویق حاضرین در نشت مواجه شد.
رسایی در پاسخ گفت: اگر برای آزادی رفتی، پس چرا 9 دی توقیف است؟ چرا وطن امروز در دادگاه است؟ چرا دبیرخانه شورای امنیت بدون مصوبه رهبری مطبوعات را از اینکه به توافق ژنو بپردازند ممنوع میکند؟ برای حصر؟! حصر مهم است واقعا؟! پس چرا مردم خوزستان در حصر ریزگردها بودند، اما شما دلتان نسوخت.
حمایت تلویحی از اسرائیل
زیباکلام که در پاسخ به این سوال حمید رسایی که آیا متن توافق لوزن را خواندهای، و چند بار آن را بی پاسخ گذاشته بود، گفت: بنده قطعنامه و بیانیه را نخواندهام و من بیسواد هستم، از شما که باسواد هستید این سوال را دارم که وظیفه نابودی اسرائیل را چه کسی برعهده جمهوری اسلامی ایران گذاشته است؟ اگر آمریکا ستیزی را از آقای رسایی بگیریم و قرار باشد امشب آقای رسایی سخنرانی کند، راجع به چه موضوعی صحبت خواهند کرد؟
تولد اسرائیل
وی ادامه داد: 4 سال است که به کتاب «تولد اسرائیل» من مجوز داده نشده و آقای رسایی اگر میتوانید این مجوز را بگیرید.
رسایی با صدای آهسته خطاب به زیباکلام گفت: در دولت یازدهم که ممنوعالقلم نداشتیم، پس شما ممنوالقلم هستید!
عقب گرد هستهای
زیباکلام در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان که پرسید شما که اصل انرژی هستهای را قبول ندارید، چرا از مذاکرات دفاع میکنید، حرف قبلی خود را پس گرفت و گفت: بنده چیزی که قبول دارم هزینه فایده است و چیزی که در چارچوب هزینه و فایده باشد قابل قبول است، اگر این چنین باشد چرا قبول ندارم.
پس از پایان مناظره، رسایی و زیباکلام در اتاق رئیس باشگاه خبرنگاران حاضر شدند و به گرمی از پاسخ همدیگر استقبال کردند.
زیباکلام در این جلسه گفت: مجری برنامه منصف بود و حق را رعایت کرد ولی نمیدانم در دلش طرف من بود یا آقای رسایی.
رسایی نیز با استفاده از تکهکلام سریال در حاشیه گفت: مجری واس ماس.
وی همچنین گفت: از این که صداوسیما این مناظره را برگزار کرده است، تعجب کردهام و امیدوارم آقای سرافراز پخش کند.
زیباکلام در پاسخ به رسایی گفت: این مناظره را باشگاه خبرنگاران برگزار کرده است نه صداوسیما.
زیباکلام از تابلو نصب شده در اتاق رئیس باشگاه خبرنگاران خوشش آمد و رئیس باشگاه خطاب به وی گفت: قابل شما را ندارد، آن را میدهیم به شما.
رسایی هم با خنده خطاب به رئیس باشگاه خبرنگاران گفت: تلویزیون اتاق شما هم زیباست.
زیباکلام در پایان و در پاسخ به این پرسش باشگاه خبرنگاران مبنی بر این که آیا درست است که میگویند شما در اوایل انقلاب ساطور به دست جلوی درب دانشگاه تهران میایستادید، گفت: دو گروه میگویند من با ساطور جلوی دانشگاه تهران میایستادم، یک گروه سلطنتطلبها یا شاهپرستان و گروه دیگر حزباللهیهای خیلی دبش.
چند وقت پیش سفری به منطقه آمازون داشتیم. در روستای توریستی کوچکی ساکن شدیم. چند جای دیدنی در اطراف آن روستا بود که باید برای دیدن از آنها برنامه ریزی می کردیم. برای اینکه مسیر رفتن به آن مکان ها را مشخص کنیم و همینطور جاهای مختلف را بر اساس جذابیت اولویت بندی کنیم، نیاز به کمک داشتیم.
اول به چند آژانس مسافرتی رفتیم که آنها همه حرف های مشابهی می زدند. تصمیم گرفتیم از اهالی روستا کمک بگیریم. از یکی از مغازه دارها سوال پرسیدیم. نمی دانم چرا با آنکه خیلی راحت به زبان اسپانیولی با او حرف می زدیم، تصور می کرد که ما متوجه حرف های او نمی شویم و با حرکات دست و صورت حرف هایش را می گفت. :)
بعد از چند دقیقه توضیح دادن از ما خواست کمی منتظر شویم. رفت و با مغازه دار همسایه اش برگشت. او هم شروع کرد به انگلیسی صحبت کردن با ما و توضیح دادن درباره جاهای دیدنی اطراف آن روستا. ما هم بدون آنکه به روی خودمان بیاوریم از وسط مکالمه به اسپانیولی حرف زدیم. :)
آقای همسایه از ما درباره ملیتمان پرسید. واکنش او بعد از شنیدن اسم "ایران" خیلی جالب بود. چشمانش برق زد و لبخند روی لبانش نشست. دوباره پرسید ایران؟ بعد از شنیدن کلمه تایید، تقریبا در برابر ما تعظیم کرد! با همسرم دست داد و خواست من را در آغوش بگیرد که با دیدن دستان به هم چسبیده من او هم با همین حرکت جلوی من خم شد و سرش را به نشانه احترام پایین آورد و یادش آمد که نباید با من دست می داد.
بعد از این ابراز احساسات شروع کرد به تعریف و تمجید از ایران. اطلاعات خوبی درباره مسائل خاورمیانه و جهان داشت. با غرور خاصی از مواضع ایران در مقابل آمریکا حرف می زد. با هیجان تمام از احمدی نژاد اسم می برد. می دانست که دوره ریاست جمهوری اش تمام شده و رئیس جمهور دیگری که مواضع متفاوتی دارد بر سر کار آمده، اما همچنان از احمدی نژاد حرف می زد.
از احساس غرورش می گفت وقتی که احمدی نژاد در برابر امپریالیسم جهانی ایستاد و با قدرت حرف خودش را زد و نترسید. شاید بیشتر از 5 بار با عبارات مخصوص آقایان و نشان دادن دست هایش مردانگی و شجاعت احمدی نژاد را وصف کرد. :)) نام احمدی نژاد و ایران را در کنار نام فیدل کاسترو و کوبا به عنوان نمادهای مقاومت و ایستادگی در برابر ایالات متحده می آورد. در میان حرف هایش از مظلومیت مردم آمریکای لاتین و سال ها استثمار این قاره توسط اسپانیا و بعد از آن آمریکا گفت و از خشم فرو خورده مردم کشورش.
دست ندادن من با او هم موضوع بحث شد. درباره سوء استفاده جنسی غرب از زن ها به اسم آزادی صحبت کرد و قوانین اسلام درباره حجاب را تکریم زنان می دانست. فکر می کنم بیشتر از نیم ساعت مشغول حرف زدن با او بودیم. البته بیشتر او حرف می زد و ما گوش می دادیم.
بعد از تمام شدن حرف هایمان و خداحافظی صورت من و همسرم دیدنی بود؛ کاملا متعجب و البته خوشحال از اینهمه احساسات یک ساکن جنگل های آمازون نسبت به کشورمان ایران! از یک طرف اطلاعات به روز او درباره همه مسائل منطقه و ایران برایمان جالب بود و از طرف دیگر آن همه ارادت به رئیس جمهور سابق ایران. :)
برگرفته از وبلاگ ecuador.blog.ir
واقعیت این است که صورت مسأله یعنی آنچه در لوزان اتفاق افتاد، که سه جنبه فنی، حقوقی و سیاسی دارد هنوز شفاف نیست و لایههایی از ابهام اطراف آن را فراگرفته است.
مهدی فضائلی در یادداشتی که روزنامه جام جم آن را منتشر کرده است، نوشت: در سالی که به واسطه فرصتها و چالشهای پیش رو به نام «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» نام گرفت، اولین میدان آزمون برای تحقق این شعار فراهم آمده است.
مذاکرات نفسگیر لوزان و صدور بیانیه مطبوعاتی در پایان آن، نه فقط افکار عمومی طرفهای درگیر این مذاکرات را که به نوعی افکار عمومی اکثر قریب به اتفاق دنیا را درگیر خود کرد، که توجه به بازتاب رسانهای آن گویای این مسأله است.
اظهار نظرها و واکنشهای داخلی به این رویداد مهم بقدری سریع بود که حتی پیش از انتشار رسمی بیانیه و اعلام مواضع طرفهای درگیر موضوع، دو جریان صفر و صدی شکل گرفت. عدهای این توافق، جمعبندی یا چارچوب مفهومی را لوزان ـ چای نامیدند و به بیان نقاط ضعف آن مشغول شدند و عدهای هم آن را فتح الفتوح قلمداد کردند و به تعریف و تمجید مطلق از آن و تیم مذاکرهکننده روی آوردند؛ در حالی که به نظر میرسد نه این و نه آن، هیچکدام گام در جاده اعتدال و انصاف نگذاشتهاند.
در اینجا چند نکته مهم وجود دارد که لازم است مورد توجه همگان قرار گیرد.
نکته اول: واقعیت این است که صورت مسأله یعنی آنچه در لوزان اتفاق افتاد، که سه جنبه فنی، حقوقی و سیاسی دارد هنوز شفاف نیست و لایههایی از ابهام اطراف آن را فراگرفته است، زیرا اولا «مذاکرات محرمانه بود و تقریبا تاکنون هیچ گزارش موثقی از متن مذاکرات منتشر نشده است. ثانیا خود بیانیه منتشر شده به دلیل انتشار متنهای متفاوت مورد تشکیک قرار گرفت و آنچه میتوانست بخشی از ابهامات را برطرف کند خود به یک موضوع سؤالبرانگیز تبدیل شد. ثالثا اینکه همزمان با انتشار حداقل دو متن به عنوان بیانیه پایانی، یکی از سوی وزیر امور خارجه ایران و یکی از سوی کاخ سفید (fact sheet) اظهارنظرهای متفاوت و بعضا متناقضی بخصوص از سوی رئیسجمهور و وزیر امور خارجه آمریکا از یک سو و جناب دکتر ظریف از سوی دیگر مطرح شد که آمیختگی زیادی با عملیات روانی دارد و تفکیک واقعیت از جنگ روانی نیازمند زمان است. بنابراین مادامی که صورت مسأله شفاف نشود هر اظهارنظری له یا علیه بیانیه یا مذاکرات لوزان نمی تواند چندان مورد اتکا باشد.
نکته دوم: در عین حال بر اساس همه آنچه دو طرف گفتهاند میتوان با قاطعیت اظهار نظر کرد که آنچه اتفاق افتاده نه تمام خواستهها و اراده طرف ایرانی را محقق کرده و نه طرف مقابل را. معنی این عبارت کلی و ظاهرا نه چندان مهم زمانی اهمیت پیدا میکند که جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک کشور، در برابر همه کشورهایی ببینیم که خودشان و بسیاری آنها را به عنوان قدرت های مسلط جهان قبول دارند و گرفتن امتیاز از آنها معنی و مفهوم دیگری دارد.
بنابراین بحثها و مناظرهها باید به این سمت برود که وزن هر یک از امتیازهای داده یا گرفته شده چقدر است و آیا توازنی برقرار است یا نه، آن هم با دادن ضریب به امتیازاتی که دریافت کردهایم. حفظ فناوری هستهای، حفظ چرخه سوخت و بخصوص غنیسازی و تأسیسات مربوط به آن، ادامه تحقیق و توسعه و حفظ آب سنگین اراک از جمله دستاوردهای مثبت و ارزشمند مذاکرات انجام شده است. از طرف دیگر اعمال محدودیتهای جدی برای تعداد سانتریفیوژها و میزان ذخیره مواد، خارج کردن فردو از چرخه غنیسازی، اعمال محدودیتها برای آب سنگین اراک، اعمال محدودیتها برای برنامه توسعه هستهای کشور، غیرعادی کردن موضوع ایران برای مدت طولانی و اجازه دسترسیهای گسترده پروتکلی و حتی فراپروتکلی از جمله امتیازات داده شده است.
نکته سوم: آنچه در لوزان گذشت نه همه ماجراست و نه پایان آن. بنابر آنچه گفته شده، بیانیه لوزان یک چارچوب مفهومی است که تا دهم تیرماه جاری باید متن توافق جامع بر اساس آن نگارش شود و کلیات و جزئیات الزامآور برای طرفین بهطور دقیق مشخص شود. صرف نظر از اینکه این کار دشوار چگونه شدنی خواهد بود در حالی که حدود 18 ماه طول کشید تا سرانجام فقط یک بیانیه مطبوعاتی غیرالزامآور صادر شد، همه باید تلاش کنیم تا در این ماراتن دشوار بتوانیم منافع حداکثری را برای نظام تأمین کنیم و این بهدست نخواهد آمد مگر با همدلی و همزبانی دولت و ملت. تبدیل صحنه دو قطبی ایران و دشمنانش به دو قطبی داخلی همان خواست دشمن است که موضع تیم مذاکرهکننده را در برابر دشمن تضعیف خواهد کرد. از سوی دیگر رضایت دادن به آنچه در لوزان گذشته و بسندهکردن به تعریف و تمجید از دستاوردها و تیم مذاکرهکننده، دشمن را در زیادهخواهی خود گستاختر می کند. بنابراین راه صواب آن است که ضمن تجلیل از زحمات و تلاشهای تیم مذاکرهکننده و قدردانی از دستاوردهای ارزشمندی که نتیجه مقاومت ملت ایران، تدابیر دولتمردان و مذاکرهکنندگان در ادوار مختلف و هوش و استعداد و تلاش جهادی دانشمندان هستهای کشورمان است، بر بقیه مطالبات بحق ملت ایران تاکید کنیم و از تیم مذاکرهکننده بخواهیم در ادامه راه بیش از گذشته این مطالبات را پیگیری کند.
نکته چهارم: در همین مرحله موارد مبهمی وجود دارد که لازم است مذاکرهکنندگان کشورمان آنها را برای افکار عمومی روشن کنند، از جمله؛
1) چرا همچون گذشته تعهدات کشور ما به طور شفاف مطرح شده اما تعهدات طرف مقابل با ابهاماتی روبهروست؟ به طور مثال، تکلیف لغو تحریمها که از مهمترین نشانههای توافق خوب است چندان روشن نیست و در همین ساعات گذشته مقامات غربی اظهاراتی را مطرح کردند که بر این ابهام افزوده است.
2) بلافاصله پس از بیانیهای که تیم مذاکرهکننده کشورمان در اختیار رسانهها قرار داد، کاخ سفید متنی(fact sheet) را منتشر کرد که تفاوتهای قابل ملاحظهای با بیانیه ایرانی داشت، بدیهی است که ملت ایران مسئولان خود را امین میدانند و فریب و مکر را از ویژگیهای ذاتی جبهه باطل، بنابراین لازم است موضع صریحی در این زمینه اتخاذ شود و طبیعتا ملت ایران بر اساس همین گفته شما تا آخر از شما مطالبه خواهد کرد و صداقت شما را خواهد آزمود.
3) اظهارات و متن منتشر شده غربیها این تصور را تقویت کرده که توافق پایانی دو مرحلهای خواهد بود و تعهدات طرف مقابل پس از انجام تعهدات از سوی ایران اجرایی خواهد شد. به عبارت دیگر یکبار دیگر نقد ما در برابر نسیه آنها! چرا چنین توافقی صورت گرفته است؟
4) ضمانت تعهدات ایران اولا نقد بودن آنهاست و ثانیا موکول به قضاوت آژانس بینالمللی انرژی اتمی است که بیطرف نبودن آن محرز است. برای تعهدات طرف مقابل چه تضمینی وجود دارد و کدام داور میخواهد بر انجام آن نظارت کند؟
5) جمهوری اسلامی ایران از ابتدا مهمترین تعهد خود را شفاف سازی تعریف کرده است تا فضاسازی عامدانه دشمن مبنی بر غیرصلحآمیز بودن فعالیتهای کشورمان و همچنین دامن زدن به ایرانهراسی را خنثی کند. اما کاملا روشن است که این شفافسازی نمیتواند نامحدود باشد و به دشمن نباید اجازه داد به بهانه شفافسازی فعالیتهای هستهای به هر کجا خواست سرک بکشد. از دولتی که برای شناسایی متمکنین از نیازمندان حاضر نیست حسابهای شخصی افراد را کنترل کند و آن را سرک کشیدن به حریم خصوصی آنها میداند پذیرفته نیست به دشمن اجازه دهد امنیت ملی کشور را به بهانههای واهی به مخاطره بیندازد. از اینرو توقع جدی از مسئولان ذیربط این است که در این باره زیر بار تعهدات اضافی نروند و حد و حدود مشخصی را برای این منظور تعیین کنند.
نکته پنجم و پایانی: تمام تلاش دولت معطوف به این است که امکان پیشرفت کشور و رفاه مردم را فراهم آورد و گره از مشکلات مردم از جمله مشکلات معیشتی بگشاید؛ تلاش ارزشمندی که همه وظیفه دارند دولت را در آن یاری دهند. تلاشی که در 1.5 سال گذشته ثمره چندانی نداشته و مردم پیشرفت محسوسی را در این زمینه مشاهده نکردهاند. ظاهرا دولت محترم همه راه حل این مسأله و گرهگشایی را در آن سوی مرزها و از طریق حل و فصل موضوع هستهای دنبال میکند،مسیری که بیش از 1.5 سال از دوره چهار ساله دولت را به خود اختصاص داده و هنوز از این جهت دستاورد قابل ملاحظهای حاصل نشده است. انتظار از دولت و شخص رئیسجمهور این است که فرصت باقیمانده را مغتنم شمرده و در سال همدلی و همزمانی، به توانمندیهای کارفرمای خود یعنی ملت اعتماد کند و راه برونرفت از مشکلات را در درون کشور جستجو کند.
گروه بین الملل – رجانیوز: کاخ سفید در پایان مذاکرات لوزان، با انتشار بیانیهای، چارچوب و پارامترهای کلی تفاهمات به دست آمده و تعهدات طرفین در لوزان سوئیس را منتشر کرد.
به گزارش رجانیوز، محتوای بیانیه رسانه ای اخیر کاخ سفید، بیش از هر چیز نشان میدهد که اتفاق صورت گرفته در لوزان سوئیس فراتر از قرائت یک بیانیه رسانهای توسط ظریف و موگرینی، یک توافق کلی بوده است و مقدمه ای برای توافق نهایی.
+ دانلود فایل اصلی چارچوب تعهدات کلی ایران
بر این اساس ایران تعهداتی را پذیرفته است که جزئی و دقیق بوده و در مقابل اقدامات طرف مقابل به بررسی بیشتر در آینده موکول شده است.
اما بر اساس این بیانیه تفصیلی، حجم امتیازات اعطایی از سوی ایران بسیار خیره کننده و بعضا غیرقابل باور بوده و در مقابل موارد دریافتی کلی و قابل تفسیر برای عدم اجرا است.
در این بیانیه از تعهد ایران به کاهش 19 هزار سانتریفیوژ فعلی به 6 هزار سانتریفیوژ نسل اول در 10 سال آینده و برچیدن سایر سانتریفیوژهای موجود، کاهش ذخیره 10 هزار کیلیوی اورانیوم غنی شده فعلی به 300 کیلو در 15 سال آینده خبر داده است.
این بیانیه تاکید کرده است که ایران تا 15 سال غنی سازی بالاتر از سه و نیم درصد نیز نخواهد داشت، فوردو را تغییر کاربری داده و دیگر در این تاسیسات غنی سازی نخواهد کرد و تمام سانتریفیوژهای پیشرفته خود در نطنز را نیز برخواهد چید.
طبق تعهدات لوزان، ایران باید پروتکل الحاقی را نیز بپذیرد و اجازه بازرسی از تاسیسات ادعایی را به آژانس بدهد.
اما در مقابل تحریمها لغو نخواهد شد بلکه ایران «تخفیف تحریمی» خواهد گرفت. طبق تصریح این بیانیه ساختار کلی تحریمهای امریکا علیه ایران نیز باقی خواهد ماند و تنها تحریمهای هسته ای مورد تخفیف قرار گرفته و سایر تحریمها پا برجا خواهد ماند.
یک قطعنامه در شورای امنیت برای لغو قطعنامههای سابق تصویب خواهد شد اما در این قطعنامه، محدودیتهای مهم بر تسلیحات متعارف و موشکهای بالستیک و همچنین مجوزهایی که اجازه بازرسی محمولهها و بلوکه داراییها را میدهد، وجود خواهد داشت.
آنچه روشن است، عدم توازن فاحش داده و ستانده در این توافق و از سوی دیگر نادیده گرفته شدن برخی خطوط قرمز مصرح نظام است که قطعا در روزهای آینده و با بازگشت تیم مذاکره کننده هستهای، بحثهای جدی را به دنبال خواهد داشت.
آنچه در ادامه می خوانید متن کامل این بیانیه است:
غنیسازی
- تعداد سانتریفیوژهای ایران از 19000 کنونی به 6104 دستگاه میرسد، که در 10 سال آینده تنها 5060 عدد از آنها اورانیوم غنیسازی خواهد کرد. تمامی سانتریفیوژها از نوع IR-1 خواهد بود.
- ایران موافقت کرده دستکم به مدت 15 سال، بالای 3.67درصد غنیسازی نکند.
- ایران موافقت کرده است که به مدت دستکم 15 سال، ذخایر اورانیوم غنیشده خود را از مقدار 10000 کلیوگرم کنونی، به 300 کیلوگرم کاهش دهد.
- تمامی سانتریفیوژهای اضافی ایران تحت نظارت آژانس ذخیره شده و تنها برای جایگزینی سانتریفیوژهای فعال مورد استفاده قرار میگیرند.
- ایران موافقت کرده است که تا 15 سال هیچ تأسیسات غنیسازی تازهای نسازد.
- زمابندی گریز ایران (زمانی که طول میکشد ایران مواد غنیشده کافی برای یک سلاح داشته باشد) در حال حاضر بین 2 تا 3 ماه ارزیابی میشود. این زمانبندی ذیل این چارچوب، برای دستکم 10 سال، به دستکم یک سال افزایش مییابد.
ایران تأسیسات خود در فردو را تبدیل میکند، به نحوی که دیگر برای غنیسازی اورانیوم به کار نرود
- ایران موافقت کرده تا به مدت دستکم 15 سال در تأسیسات فردو غنیسازی اورانیوم انجام ندهد.
- ایران موافقت کرده تا تأسیسات فردو را به نحوی تبدیل کند که تنها برای اهداف صلحآمیز به کار گرفته شود (به مرکز تحقیقات هستهای، فیزیک، فناوری)
- ایران موافقت کرده تا دستکم به مدت 15 سال در فردو تحقیقات و توسعه مرتبط با غنیسازی اورانیوم انجام ندهد.
- ایران به مدت دستکم 15 سال هیچ مواد شکافتپذیری در فردو نخواهد داشت.
- تقریبا دو سوم سانتریفیوژها و زیرساختهای فردو حذف خواهد شد.سانتریفیوژهای باقیمانده نیز اورانیوم غنی نخواهد کرد. تمامی سانتریفیوژها و زیرساختهای مربوطه تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار میگیرد.
ایران برای 10 سال، تنها در تأسیسات نطنز و با تنها 5060 سانتریفیوژ نسل اول (IR-1) اورانیوم غنیسازی میکند.
- ایران موافقت کرده تا برای 10 سال، تنها با استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول خود (IR-1) در نطنز غنیسازی کرده و تمامی سانتریفیوژهای پیشرفته خود را برمیدارد.
- ایران 1000 سانتریفیوژ IR-2M خود را که در حال حاضر در نطنز نصب شده، برداشته و به مدت 10 سال آنها را در انبار تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار میدهد.
- ایران برای دستکم 10 سال از مدلهای IR-2، IR-4، IR-5، IR-6 یا IR-8 برای تولید اورانیوم غنیشده استفاده نمیکند. ایران بر اساس یک زمانبندی و مولفههایی که با 1+5 مورد توافق قرار میگیرد، با سانتریفیوژهای پیشرفته خود، فعالیتهای تحقیقات و توسعه خواهد داشت.
- برای 10 سال، غنیسازی و تحقیقات و توسعه غنیسازی محدود خواهد بود، تا از زمان گریز یک ساله اطمینان حاصل شود. پس از 10 سال، ایران به طرح غنیسازی و تحقیقات و توسعه غنیسازی که به آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه شده و مطابق با برنامه اقدام مشترک جامع و ذیل پروتکل الحاقی مقید خواهد بود، که منجر به محدودیتهای مشخص بر ظرفیت غنیسازی میشود.
بازرسی و شفافیت
آژانس بینالمللی به تأسیسات هستهای ایران، از جمله به تأسیسات غنیسازی این کشور در نطنز و تأسیسات غنیسازی پیشین آن در «فوردو» دسترسی منظم خواهد داشت و در این راستا از پیشرفتهترین و مدرنترین فناوریهای نظارتی استفاده خواهد کرد.
- بازرسها به زنجیره تأمین که پشتیبان برنامه هستهای ایران است، دسترسی خواهند داشت. سازوکارهای بازرسی و شفافیت جدید با نظارت دقیق بر اجزا و مواد هستهای ایران از انحراف این برنامه به سمت برنامهای مخفیانه جلوگیری خواهد کرد. بازرسها به زنجیره تأمین که پشتیبان برنامه هستهای ایران است، دسترسی خواهند داشت. سازوکارهای بازرسی و شفافیت جدید با نظارت دقیق بر اجزا و مواد هستهای ایران از انحراف این برنامه به سمت برنامهای مخفیانه جلوگیری خواهد کرد.
- بازرسها به معادن اورانیوم دسترسی خواهند داشت و در کارخانههای اورانیوم که ایران به مدت 25 سال اقدام به تولید کیک زرد کرده پایش مستمر انجام خواهد داد.
- بازرسها از روتورهای سانتریفیوژ ایران نظارت مستمر به عمل خواهند آورد و تأسیسات تولید و ذخیره اورانیوم ایران را برای 20 سال در معرض نظارت قرار خواهند داد. پایگاه ساخت سانتریفیوژ ایران متوقف شده و تحت نظارت مستمر قرار خواهد گرفت.
- تمامی سانتریفیوژها و زیرساختهای برداشته شده از فوردو و نطنز تحت نظارت مستمر آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار خواهند گرفت.
- یک کانال تدارکاتی انحصاری به منظور نظارت و تأیید تک تک موارد مربوط به تأمین، فروش و انتقال مواد و فناوریهای هستهای و مواد دارای استفادههای دوگانه به ایران ایجاد خواهد شد.
- ایران با اجرای پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی اتمی موافقت کرده که به آژانس امکان اطلاعات و دسترسی بیشتر به برنامه هستهای ایران، هم در تأسیسات اعلام شده و هم در تأسیسات اعلامنشده فراهم میآورد.
- ایران ملزم خواهد بود به آژانس دسترسیهای لازم برای تحقیق درباره تأسیسات مشکوک این کشور یا تحقیق درباره ادعاهای وجود تأسیسات غنیسازی پنهان، تأسیسات تبدیل (اورانیوم)، تأسیسات تولید سانتریفیوژ یا تأسیسات تولید کیک زرد در هر نقطه از آن کشور فراهم کند.
- ایران موافقت کرده کد اصلاحی 3.1 که مستلزم اطلاعرسانی زودهنگام درباره ساخت تأسیسات جدید است را اجرا کند.
- ایران اقدام به اجرای مجموعهای مورد توافق از اقدامات برای پرداختن به نگرانیهای آژانس بینالملل انرژی اتمی درباره جنبههای نظامی احتمالی برنامه هستهای خود خواهد کرد.
رآکتورها و بازفرآوری
- ایران موافقت کرده رآکتور تحقیقاتی آب سنگین در اراک را بر اساس طراحی مورد توافق با 1+5، بازطراحی و بازسازی کند، به نحوی که دیگر پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید نکرده و تحقیقات و تولید رادیو ایزوتوپ را امکانپذیر کند.
- هسته اصلی رآکتور که میتوانست مقادیر قابل توجه پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید کند، نابود شده یا از کشور خارج میشود.
- ایران در طول عمر رآکتور، تمام سوخت مصرفشده رآکتور را به خارج از کشور منتقل میکند.
- ایران به صورت نامحدود، متعهد شده است که دست به بازفرآوری یا تحقیق و توسعه بازفرآوری بر سوخت هستهای مصرفشده، انجام ندهد.
- ایران به مدت 15 سال، فراتر از نیازهای رآکتور اصلاحشده اراک، آب سنگین انباشت نکرده و تمامی آب سنگین باقی مانده را در بازارهای بینالمللی به فروش میرساند.
- ایران به مدت 15 سال، هیچ رآکتور آب سنگین دیگری نمیسازد.
تحریمها
- ایران در صورتی که به صورتی قابل راستیآزمایی به تعهدات خود پایبند باشد،تخفیف تحریمی دریافت خواهد کرد.
- آمریکا و اتحادیه اروپا زمانیکه آژانس تائید کند ایران تمام گامهای کلیدی مرتبط با هستهای را برداشته، تحریمهای مرتبط با هستهای را تعلیق خواهند کرد. در هر زمان که ایران به تعهدات خود عمل نکند، این تحریمها فورا به جای خود باز میگردند.
- معماری تحریمهای مرتبط با هستهای ایالات متحده در بخش اعظم دوره توافق حفظ شده و امکان بازگشت فوری آنها درصورت بروز مورد جدی عدم-کارایی را فراهم میکند.
- تمامی قطعنامههای پیشین شورای امنیت سازمان ملل مرتبط با مسئله هستهای ایران همزمان با تکمیل اقدامات مرتبط با هستهای که نگرانیهای کلیدی (غنیسازی، فردو، اراک، ابعاد احتمالی نظامی و شفافیت) را پاسخ دهد، برداشته میشود.
- با این حال، مجوزهای اصلی در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل (آنهایی که مربوط به انتقال فعالیتها و فناوریهای حساس است)، با یک قطعنامههای جدید شورای امنیت سازمان ملل که برنامه اقدام مشترک جامع را تائید میکند، بار دیگر برقرار میشوند. این (قطعنامه) همچنین کانال اکتساب فوقالذکر را ایجاد میکند، که یک تمهید شفافسازی کلیدی به شمار میآید. در این قطعنامه، محدودیتهای مهم بر تسلیحات متعارف و موشکهای بالستیک و همچنین مجوزهایی که اجازه بازرسی محمولهها و بلوکه داراییها را میدهد، وجود خواهد داشت.
- یک روند حل مناقشه تعریف میشود که تمامی طرفهای برنامه اقدام مشترک جامع را قادر میسازد برای حل اختلاف نظرها در مورد اجرای برنامه اقدام مشترک جامع، تلاش کنند.
- در صورتی که یک مسئله عدم-کارایی قابل توجه را نتوان از طریق آن روند حل کرد، آنوقت تمامی تحریمهای پیشین سازمان ملل میتوانند بار دیگر اعمال شوند.
- ذیل توافق، تحریمهای ایالات متحده مرتبط با مسئله تروریسم، نقض حقوق بشر و موشکهای بالستیک پابرجا خواهند بود.
زمابندی
- به مدت 10 سال، ایران ظرفیت غنیسازی و تحقیق و توسعه خود را محدود میکند، که این امر زمان گریز دستکم یک ساله را تضمین میکند. فراتر از آن، ایران به طرحهای غنیسازی بلندمدت و تحقیق و توسعه غنیسازی که با 1+5 به اشتراک گذاشته شده، مقید خواهد بود.
- به مدت 15 سال، ایران عناصر اضافی برنامه خود را محدود خواهد کرد. به عنوان نمونه، ایران تأسیسات غنیسازی جدید یا رآکتورهای آب سنگین نساخته و ذخایر اورانیوم غنیشده خود را محدود کرده و فرآیندهای پیشرفته شفافیت را میپذیرد.
- تمهیدات مهم بازرسی و شفافسازی پس از 15 سال نیز ادامه خواهد داشت. پایبندی ایران به پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی انمی، از جمله دسترسی قابل توجه و تعهدات شفافسازی، دائمی خواهد بود. بازرسیهای قدرتمند زنجیره تأمین اورانیوم ایران برای دستکم 25 سال، ادامه خواهد داشت.
- حتی پس از دوره سختترین محدودیتهای برنامه هستهای ایران، ایران همچنان عضوی از پیمان منع گسترش هستهای است، که ایران را از توسعه و دستیابی به تسلیحات هستهای منع کرده و اعمال پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر این برنامه را ضروری میکند.
به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، هوشنگ امیراحمدی، رئیس شورای ایرانی-آمریکا در مصاحبهای با راشاتودی با اشاره به تفاهم هستهای بین ایران و گروه 1+5 گفت: "این توافق در حقیقت ایران را بسیار فراتر از معاهده منع اشاره هستهای برده و در اصل دستان ایران را خواهد بست. این توافق مسأله هستهای ایران را دستکم 10 سال متوقف خواهد کرد."
وی در ادامه افزود: "بنابراین فکر میکنم که آمریکا توافقی عالی، یک توافق غیرقابل باور را بدست آورد. و کاملا شوکه شدهام که جمهوری اسلامی تا بدین حد پیش رفت. بعد از تمام امتیازات ایرانی واقعا از تحریمها رها نشده است. در حقیقات رهایی از تحریمها منوط به تأییدات آژانس شده مبنی بر اینکه ایران شفاف و پاک است. و این خود یک مشکل بوده است."
رئیس شورای ایران-آمریکا میگوید: "اگر متنی که وزارت خارجه آمریکا منتشر کرده است درست باشد، تحریمهای آمریکا علیه ایران لغو نمیشود. تحریمهای آمریکا صرفا تعلیق میشوند. و حتی در این متن گفته شده است که تحریمهای اروپاییها نیز تعلیق میشوند. در متن همچنین گفته شده که اگرچه قطعنامههای شورای امنیت برداشته میشوند اما قطعنامه جدیدی صادر خواهد شد که برخی جنبههای مسألهآمیز قطعنامههای قبلی در آن گنجانده خواهد شد. بنابراین نمیدانم آنچه که درباره برداشته شدن و لغو تحریمها میگویند چیست."
"مهمتر انیکه لغو یا تعلیق تحریمهای ایران در اختیار آژانس قرار گرفته است. و حتی اگر آژانس نیز همین فردا بگوید که وضعیت درست است زمان بسیاری برای برداشته شدن تحریمها لازم است. برخی از آنها ممکن است سالها به طورل انجامد. در حقیقت حتی اکنون بسیاری از تحریمها علیه عراق و لیبی برداشته نشدهاند."
امیراحمدی در ادامه درباره احتمال دستیابی به توافق جامع طی سه ماه آتی گفت: "فکر نمیکنم چنین اتفاقی روی دهد. ابتدا همه باید بدانند آنچه که روی داد یک توافق نبود بلکه یک تفاهم بود. آنها نمیخواهند آن را یک تفاهم بخوانند بلکه به آن "پارامترهای یک برنامه مشترک جامع اقدام..." میگویند. حتی نمیخواهند آن را یک تفاهم بخوانند."
"علاوه بر این [پارامترهای برنامه مشترک جامع اقدام] یک سند بسیار مبهم است. همین الان نیز تهران میگوید آنچه که وزارت خارجه آمریکا میگوید غلط و دورویانه است. و البته آمریکا نیز بر موضع خود ایستاده است. فکر میکنم آنچه که در چند هفته بعدی خواهیم دید مناقشه درباره آن چیزی است که واقعا دربارهاش توافق کردهاند."
منبع : تسنیم
به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، بن رودز، معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه با حضور در شبکه خبری سی بی اس نیوز به اظهار نظر درباره مفاد چارچوب تفاهم سیاسی مورد قبول بین ایران و 1+5 پرداخت و گفت راه حل های فنی زیربنای توافق جامع با ایران اکنون مشخص شده اند.
بن رودز با بیان اینکه ذخائر اورانیوم ایران تا 98 درصد کاهش داده شده گفت ذخائر موجود ایران یا رقیق شده و یا از خاک این کشور به بیرون منتقل خواهند شد. وزارت خارجه آمریکا شب گذشته یک «فکت شیت» درباره موضوعات مورد تفاهم با ایران منتشر کرد که مدعی است ایران موافقت کرده است که به مدت دستکم 15 سال، ذخایر اورانیوم غنیشده خود را از مقدار 10000 کلیوگرم کنونی، به 300 کیلوگرم کاهش دهد.
این مقام کاخ سفید همچنین درباره نظارت بر برنامه هسته ای ایران هم گفت: «برای جلوگیری از فعالیت های مخفیانه ایران، ما به سایت های غنی سازی ایران اعم از فردو، نطنز دسترسی خواهیم داشت و زنجیره تأمین ایران را تحت نظارت قرار خواهیم داد.»
ایران و گروه 1+5 شب پنجشنبه با قرائت یک بیانیه مطبوعاتی مشترک اعلام کردند به راه حل های فنی که قرار است زیربنای گفت و گوهای بیشتر برای دست یابی به توافق جامع هسته ای باشد، دست یافته اند. همزمان، وزارت خارجه آمریکا هم یک «فکت شیت» منتشر کرده و جزئیات راه حل ها را تشریح کرده است.
منبع :خبرگزاری فارس