جان‌کری با نقض‌توافقنامه،حق غنی‌سازی ایران را انکار کرد
آمریکا قابل اعتماد نبود
توافق ژنو یک ساعت دوام آورد
در حالی که دکتر ظریف وزیر امور خارجه کشورمان تاکید می‌کند که حداقل در 2 بند از توافقنامه ژنو بر حق غنی‌سازی ایران تصریح شده است، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا ادعا می‌کند که 5+1 حق غنی‌سازی ایران را تایید نکرده و در توافقنامه ژنو به این حق هیچ اشاره‌ای نشده است. این اظهارنظرهای متضاد که از سوی دو مقام رسمی طرف مذاکره مطرح شده است، یکی از اصلی‌ترین محور مورد اختلاف ایران و کشورهای 5+1 را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. استناد ظریف به ماده 4 معاهده NPT است و معتقد است، تفسیر آمریکا از متن این ماده یک تفسیر منحصربفرد است که با تفسیر جامعه بین‌الملل از این ماده متفاوت است. از سوی دیگر جان کری می‌گوید؛ نه فقط در ماده 4 معاهده NPT بلکه در هیچیک از چهار گوشه معاهده مزبور، هیچ اشاره‌ای نشده است که حاکی از حق غنی‌سازی برای کشورهای عضو این پیمان باشد! در همان حال آلن ایر، سخنگوی فارسی‌زبان وزارت خارجه آمریکا در تماس با شبکه رادیو تلویزیونی فارسی زبان آمریکا VOA اظهارات جان کری را تایید کرد و در پاسخ به این پرسش که آیا مفاد توافقنامه ژنو می‌تواند روی قطعنامه‌‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه هسته‌ای ایران تاثیر بگذارد؟ گفت؛ قطعنامه‌های شورای امنیت به قوت خود باقی است و ایران ملزم به رعایت مفاد قطعنامه‌های شورای امنیت و اجرای آن است. این تفاوت نظر در تفسیر یکی از اصلی‌ترین محورهای تفاهمنامه از یکسو می‌تواند اعتبار توافقنامه یاد شده را کاهش بدهد و از سوی دیگر چنانچه حریف در جریان مذاکرات بر حق غنی‌سازی ایران تاکید کرده و بعد از امضای توافقنامه این تایید شفاهی را نفی کرده باشد، بار دیگر این واقعیت تایید شده است که آمریکا قابل اعتماد نیست و نباید از لبخندهای فریبکارانه دیپلمات‌ها و مقامات آمریکایی فریب خورد.
تنها چند ساعت پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای ایران و 5+1 در ژنو، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری گفت: توافق حاصل شده یک گام اول است که برنامه هسته‌ای ایران را به عقب می‌برد، فاصله مدت زمانی که ایران احتیاج دارد که به بمب برسد، به عقب می‌برد، متحدان ما همچون اسرائیل را امن‌تر می‌کند این فرایند مشکل و دشواری بوده است و این فرایند سختی برای ما و متحدان ما بوده است و برای دولت ایران هم سخت بوده است.
وی در بخش بعدی سخنانش مدعی شد، این توافق گام اول نمی‌گوید که ایران حق غنی‌سازی دارد و در این سند به هیچ عنوان به این مسئله اشاره نشده است. در چهار گوشه ان‌پی‌تی چنین چیزی مطرح نشده است و این سند هم نمی‌گوید که ایران حق غنی‌سازی دارد، این موضوع مورد توافق طرفین است و تحت توافق دو طرف است که معلوم شود این غنی‌سازی ادامه داشته باشد یا خیر.
وی به برخی مخالفت‌هایی که ممکن است با این توافق وجود دارد اشاره کرد و گفت: آنهایی هستند که معتقدند این توافق کامل نیست. آنها نیز مسئول هستند که بگویند که چه جایگزینی بهتر است. شاید بگویند افزایش فشارها را آنقدر باید زیاد می‌کردیم که در نهایت ایران به سوی فروپاشی سوق پیدا کند اما تحت هیچ شرایطی و طبق نظر کارشناسان این امر این طور نیست اگر ما تحریم‌ها را بیشتر کنیم ایران پیشرفت هسته‌ای بیشتری پیدا می‌کند و اسرائیل بیشتر تهدید می‌شود و ایران می‌توانست سانتریفیوژهای بیشتری بسازد و اوباما معتقد است که این راه‌حل موفق نیست.
کری سپس مثالی آورد و گفت: در سال 2003، ایران 164 سانتریفیوژ داشت و در آن زمان ایران پیشنهادی داد که با آن موفق نشد و هم‌اکنون تعداد سانتریفیوژهای ایران پیشرفت زیادی داشته است. اگر تحریم‌ها را افزایش می‌دادیم و به سیاست خود و انجمن جامعه بین‌المللی هیچ کمکی نمی‌شد و اتحاد بین‌المللی ضعیف می‌شد و اگر به تحریم‌ها در حالی که ایران تمایل به مذاکره دارد، ادامه بدهیم، اتحاد بین‌المللی از بین می‌رود.
اوباما و تکرار ادعاهای واهی
رئیس‌جمهور آمریکا هم در واکنش به توافق ژنو، گفت: برای اولین بار در 10 سال گذشته توانستیم گسترش برنامه هسته‌ای ایران را متوقف و بخش‌هایی از آن را به عقب ببریم. امروز که دیپلماسی راه جدیدی را به دنیایی باز کرده که امن‌تر است، آینده‌ای که در آن می‌توانیم تایید کنیم که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و قادر نخواهد بود سلاح هسته‌ای تولید کند.
اوباما پس از اشاره به بندهای توافقنامه ژنو، در خصوص امتیازاتی که این توافقنامه به ایران می‌دهد گفت: در طرف ما، ایالات متحده و دوستان و هم‌پیمانان ما توافق کردیم تا از شدت تحریم‌های ایران بکاهیم اما در عین حال تحریم‌های عمده همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند. ما از وضع تحریم‌های جدید دوری کرده و به دولت ایران امکان دستیابی به بخشی از درآمدهایی که به واسطه تحریم‌ها از دسترس‌شان خارج شده بود را می‌دهیم اما ساختارهای وسیع تحریم‌ها پابرجا خواهد ماند و ما با جدیت به اعمال آنها ادامه خواهیم داد و اگر ایران به صورت کامل به تعهداتش طی این دوره 6 ماهه متعهد نماند این کاهش تحریم‌ها مجددا برداشته شده و فشارها مجددا ابقا خواهند شد.
رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه سخنانش تصریح کرد که ایران، همانند سایر کشورها حق برخورداری از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را دارد. اوباما گفت دولت همچنان با کنگره همکاری می‌کند تا در صورت عدم توافق با ایران تحریم‌های بیشتری وضع کند.
واکنش نمایندگان آمریکا
ایریک کانتور، رهبر اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: من همچنان نگران این هستم که این توافق به اندازه کافی توانایی غنی‌سازی ایران را متوقف نمی‌کند در حالیکه این توافق اجرایی می‌شود آمریکا باید هوشیار باشد و بلافاصله و با قوت به هرگونه تخلفی از جانب ایران واکنش نشان دهد. علاوه بر آن ما باید اتحادمان در منطقه را بازسازی کنیم و با جدیت در کنار شرکای نزدیک‌مان در برابر خصومت‌های ایران بایستیم.
اد رویس، سناتور جمهوریخواه ایالت کالیفرنیا و رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا از کری خواست که به حضور این کمیته برسد و درباره مفاد توافق صورت گرفته توضیح دهد.
رویس در بیانیه‌ای با تکرار اتهامات غرب مبنی بر نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران، مدعی شد: من نگرانی‌هایی جدی درباره این مسئله دارم که توافقنامه استانداردهای لازم برای محافظت از آمریکا و متحدانمان را رعایت نمی‌کند. به جای عقب راندن برنامه هسته‌ای ایران، تهران می‌تواند عناصر کلیدی توانایی هسته‌ای تسلیحاتی‌اش را حفظ کند. این ماییم که کار برچیدن را انجام می‌دهیم و ایران را از شر فشار تحریم‌هایی که در طول چند سال افزایش یافته‌اند خلاص می‌‌کنیم. آدام شیف، سناتور دموکرات ایالت کالیفرنیا و یکی از اعضای کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان این کشور در عین ابراز نگرانی درباره این توافق، آن را «گامی مثبت رو به جلو» دانست.
همچنین سناتور لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه کارولینای جنوبی در توییتر خود مدعی شد: اگر توافق شامل برچیدن سانتریفیوژهای ایران نباشد در واقع چیزی را به دست نیاورده‌ایم.
سناتور مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه فلوریدا و کاندیدای احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال 2016 مدعی شد: اگر دولت ایران اجازه یابد بخش بزرگی از زیرساخت هسته‌ای خود را حفظ کند این توافق، هسته‌ای شدن ایران را محتمل‌تر خواهد کرد. این توافق به سایر کشورهای شروری که مایلند هسته‌ای شوند نشان خواهد داد که می‌توان یک دهه دروغ گفت و در نهایت آمریکا خسته می‌شود و درخواست‌های کلیدی‌اش را کنار می‌گذارد.
وی با تکرار اتهامات غرب مبنی بر نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: ایران احتمالا از این توافق و توافق‌های بعدی که نیازمند مصالحه واقعی نیستند برای به دست آوردن توانایی هسته‌ای تسلیحاتی استفاده خواهد کرد.
اذعان روسیه و فرانسه
به حق غنی‌سازی ایران
سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه در واکنش به توافق ژنو، گفت: توافق به دست آمده به این معنی است که ما موافق به رسمیت شناختن حق ایران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای از جمله حق برای غنی‌سازی اورانیوم هستیم، با درک این واقعیت که مسایل باقی مانده در برنامه هسته‌ای ایران حل خواهد شد و این برنامه‌ها تحت کنترل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در می‌آید.
وی اضافه کرد: این هدف نهایی است و در سند توافق نهایی در ژنو ثبت شده است.
همچنین لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه به خبرنگاران گفت: توافقنامه میان ایران و 1+5 بر حق ایران برای غنی‌سازی صلح‌آمیز تاکید می‌کند و هرگونه دسترسی ایران به تسلیحات هسته‌ای را مسدود می‌سازد.
وی افزود: این مکانیزم شامل نظارت شدید بر توافقنامه جاری است و نتایج آن بستگی به تلاش‌ها و آمادگی‌ها دارد.
«ویلیام هیگ» وزیر خارجه انگلیس بعد از امضای رسمی توافقنامه میان ایران و گروه 1+5، این توافق را برای تمام دنیا خوب توصیف کرد.
وی در صفحه توئیتر خود نوشته است: توافقی که با ایران امضا شد برای تمام دنیا از جمله کشورهای خاورمیانه و خود مردم ایران خوب است.
هیگ در بخشی دیگر از این پیام «توافقنامه گام اول» با ایران را «مهم و دلگرم‌کننده» توصیف کرده و گفته است بنا بر این توافق برنامه هسته‌ای ایران برای مدت 6 ماه گسترش نمی‌یابد و در برخی موارد عقب نیز می‌رود.
وی همچنین تاکید کرده است که این توافق نشان داد «می‌توان با ایران تعامل کرد و از طریق دیپلماسی موضوعات دشوار را حل کرد.»
وزارت خارجه چین توافق ژنو را در جهت صلح خاورمیانه توصیف کرد و وزیر خارجه آلمان هم آن را نقطه عطف دانست.